Luchtvaartongeval, wie is er aansprakelijk?

Door: André Rotte
Leestijd: 3 minuten

De meeste mensen zullen bij het lezen van luchtvaartongevallen denken aan de ernstige ongevallen, zoals de vliegramp MH17 waarbij 283 passagiers en 15 bemanningsleden om het leven zijn gekomen. De schades als gevolg van deze ramp waren enorm, maar de aansprakelijkheid bij luchtvaartongevallen heeft ook betrekking op minder ernstige ongevallen. Simpel gezegd kan er eigenlijk al een heleboel gebeuren, voordat het vliegtuig überhaupt van de grond is.

Letselschade melden

Verschillen ongevallen

Zoals aangegeven kunnen ook minder ernstige ongevallen zorgen voor letselschade bij passagiers. Denk bijvoorbeeld aan het moment dat jij je plek al hebt ingenomen in het vliegtuig, maar dat een medepassagier nog bezig is met het opbergen van zijn of haar bagage. Om een of andere reden blijft de koffer niet goed liggen en komt deze komt op jouw hoofd terecht. Of de stewardess komt langs met het karretje voor wat eten en drinken, waarmee een ongelukje wordt veroorzaakt.

Aansprakelijkheid bij een luchtvaartongeval

De vervoerder is aansprakelijk voor schade door dood of letsel, enkel op grond van het feit dat het ongeval plaats heeft gevonden aan boord van het vliegtuig. Het moet wel gaan om een ongeval in de zin van het Verdrag van Montreal. In dit verdrag is de aansprakelijkheid van luchtvaartongevallen geregeld. Hierin wordt onder een ongeval het volgende verstaan: “unexpected and unusual event or happening that is external to the passenger”. Het regime van het verdrag van Montreal kent een systeem van onbeperkte aansprakelijkheid bij overlijden of letsel van passagiers. Wel is er een bepaalde grens vastgesteld voor het beperken of uitsluiten van de aansprakelijkheid van de luchtvervoerder.

Letselschade melden

Risicoaansprakelijkheid

Het verdrag gaat uit van een risicoaansprakelijkheid tot 113.100 SDR (special drawing rights), wat ongeveer gelijk staat aan € 135.000. De vervoerder kan zijn aansprakelijkheid niet beperken of uitsluiten voor zover de schade dit bedrag niet te boven gaat. Deze risicoaansprakelijkheid heeft dus tot gevolg dat de luchtvervoerder schade tot dit bedrag moet vergoeden, los van de vraag naar de verwijtbaarheid. Deze schade komt voor zijn risico, enkel vanwege de hoedanigheid. Wel moet voldaan worden aan artikel 17, waarin staat dat het ongeval heeft plaatsgevonden aan boord van het vliegtuig.

Alleen als de vervoerder bewijst dat de schade, volledig of mede, door de schuld of nalatigheid van de passagier is ontstaan, kan hij worden ontheven van deze aansprakelijkheid. Dit geldt ook als de schade wordt gevorderd door een ander dan de passagier, bijvoorbeeld een nabestaande.

Schuldaansprakelijkheid

Op het moment dat de schade groter is dan 113.100 SDR geldt er een ongelimiteerde schuldaansprakelijkheid. Dit is aan de orde als er fouten zijn gemaakt door de vervoerder. De vervoerder wordt ontheven van zijn aansprakelijkheid op het moment dat hij bewijst dat de schade niet aan zijn schuld te wijten is.

Voorschotten

Als bij een vliegtuigongeval passagiers omkomen of letsel oplopen, kan de vervoerder verplicht zijn om voorschotten uit te keren. Het doel van deze regeling is om een directe voorziening te bieden aan slachtoffers of nabestaanden. De economische behoeften ontstaan namelijk vaak al direct na een ongeval, terwijl rechterlijke procedures omtrent aansprakelijkheid jaren in beslag kunnen nemen. Een situatie waaraan gedacht kan worden is dat bijvoorbeeld een vader, die kostwinner is voor zijn gezin, omkomt ten gevolgen van een vliegtuigongeval.

De uitkering van een voorschot houdt echter geenszins een erkenning van aansprakelijkheid in. Daarnaast kan de vervoerder het eerder uitbetaalde voorschot in mindering brengen op de hoogte van de schade die op een later moment is vast komen te staan.

Toepasselijk recht

Welke schadeposten voor vergoeding in aanmerking komen is afhankelijk van de vraag welk recht van toepassing is. Bij overeenkomsten voor het vervoer van passagiers kan als toepasselijk recht het recht gekozen worden van het land waar de passagier of de vervoerd zijn gewone verblijfplaats heeft. Ook kan gekozen worden voor het land waar de vervoerder zijn hoofdvestiging heeft of het land waar het vertrek of de aankomst plaatsvindt.

Indien er geen rechtskeuze is gemaakt, is het recht van het land waar de passagier zijn gewone verblijfplaats heeft van toepassing, als ook de plaats van vertrek of de plaats van bestemming in dat land is gelegen.

Wilt u meer weten over de aansprakelijkheid bij luchtvaartongevallen? Informeer ernaar bij uw expert van Stipt letselschade.

Letselschade melden