Gebrekkige medische hulpmiddelen, wie is er aansprakelijk voor de schade?

Door: André Rotte
Leestijd: 2 minuten

Een logische gedachte zou zijn: een arts die een medisch hulpmiddel plaatst, is aansprakelijk als er met dat hulpmiddel iets mis is. Of anders het ziekenhuis? Toch wijst de praktijk anders uit. In twee uitspraken van de Hoge Raad uit 2020 bepaalde de hoogste Nederlandse rechter dat de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van medische hulpmiddelen bij de fabrikant daarvan ligt. En een patiënt een arts of ziekenhuis daarom minder succesvol aansprakelijk kan stellen voor de schade die voortvloeit uit gebruik van het hulpmiddel. Bij een claim moet de benadeelde (ook) de fabrikant aansprakelijk stellen. Die is in de eerste plaats verantwoordelijk voor een gebrekkig product.

Hoe komt het dat een arts doorgaans niet aansprakelijk is?

Een medische behandeling is een inspanningsverbintenis en geen resultaatsverbintenis; de uitkomst staat dus niet vast. De arts moet doen wat een redelijk handelende en redelijk vakbekwame vakgenoot in vergelijkbare omstandigheden ook zou doen. De Hoge Raad sprak zich uit in zaken over
PIP-borstimplantanten en Miragelplombe netvlieskussentjes. Hij bepaalde in beide gevallen dat er geen tekortkoming was van de arts. De hulpmiddelen golden op het moment van toepassing als ‘state-of-the-art’: een product op het hoogste niveau van ontwikkeling. De artsen hadden niet verwijtbaar gehandeld bij het gebruik van de producten, zij konden niet weten dat de producten
gebrekkig waren.

Bij welke medische hulpmiddelen kunnen er klachten ontstaan?

Denk aan heupprotheses, borstimplantaten, bij netvliesloslatingen gebruikte kussentjes en bekkenbodemmatjes die gebruikt worden bij verzakkingen van het bekken. Patiënten krijgen pijn- en andere klachten na plaatsing of hulpmiddelen gaan kapot in het lichaam. Dat gebeurde bij de PIPborstimplantanten. Die scheurden en waren gevuld met verkeerde siliconen. Mensen met de Miragelplombe netvlieskussentjes kregen in 10% van de gevallen complicaties. De Hoge Raad besliste dat ondanks dat de producten niet bleken te deugen, de arts daarvoor niet aansprakelijk was. Dat
wat we nu weten over de producten, is niet van belang. Evenals voortschrijdend inzicht en kennis achteraf oftewel de kennis van nu. De stand van de wetenschap op het moment van toepassing is bepalend.

De heupprotheses betreffen de zogeheten metaal-op-metaal protheses. De Nederlandse Orthopaedische Vereniging heeft al in 2012 geadviseerd om het gebruik daarvan te stoppen vanwege klachten in en om het heupgewricht maar ook vanwege problemen met zien, vermoeidheidsklachten en neurologische klachten.

Voor wat betreft de bekkenbodemmatjes is het zo dat die zeer ernstige buikklachten veroorzaken kunnen. Het RIVM een onderzoek gedaan en de voorlopige conclusie van de IGJ (Inspectie Gezondsheidszorg en Jeugd) uit 2020 is dat ze nog wel mogen worden toegepast maar alleen als
uiterste redmiddel en onder strenge (rand)voorwaarden, met name op het gebied van informatievoorziening aan de patiënt.

Letselschade door medische hulpmiddelen? Stel de fabrikant aansprakelijk.

Gevolg van de uitspraken van de Hoge Raad is: een patiënt moet in ieder geval (ook) een schadeclaim bij de fabrikant indienen bij gebrekkige medische hulpmiddelen. De kans om een arts of een ziekenhuis met een redelijke kans op succes aansprakelijk te stellen is minder groot dan vroeger werd gedacht.

Heeft u letselschade door medische hulpmiddelen of heeft u daar vragen over? Informeer bij uw expert van Stipt letselschade.

Over André Rotte

Meer blogs van André Rotte Bekijk profiel op LinkedIN