Tot 77 procent meer dode of zwaargewonde voetgangers tijdens de wintertijd: juridische implicaties en preventie

Door: André Rotte
Leestijd: 2 minuten

De introductie van de wintertijd, die binnenkort weer wordt ingevoerd, brengt niet alleen een extra uur slaap, maar ook een aanzienlijke stijging in het aantal verkeersongevallen waarbij voetgangers betrokken zijn. Uit statistieken blijkt dat tijdens de wintertijd tot wel 77% meer voetgangers worden gedood of zwaargewond raken in het verkeer. Deze zorgwekkende trend heeft niet alleen ernstige maatschappelijke gevolgen, maar roept ook juridische vragen op over aansprakelijkheid en preventie.

De invloed van de wintertijd op verkeersveiligheid
De verschuiving naar de wintertijd leidt tot een plotselinge verandering in de verkeersomstandigheden. Door het verzetten van de klok is het eerder donker en daardoor zijn voetgangers minder goed zichtbaar. Het tijdstip waarop het zicht minder wordt, overlapt vaak met de avondspits – een periode waarin verkeersdrukte en vermoeidheid van weggebruikers al een risico vormen. Daarnaast kunnen weersomstandigheden zoals regen en gladheid de situatie verder verergeren.

Onderzoek toont aan dat met name de eerste weken na de invoering van de wintertijd het risico op ongevallen aanzienlijk toeneemt. Deze piek wordt veroorzaakt door de aanpassingsperiode van weggebruikers aan de nieuwe lichtomstandigheden. Voor kwetsbare verkeersdeelnemers, zoals voetgangers, zijn de gevolgen vaak tragisch.

Juridische aansprakelijkheid bij ongevallen
Wanneer een voetganger of fietser slachtoffer wordt van een verkeersongeval, spelen verschillende juridische aspecten een rol. In Nederland wordt aansprakelijkheid in verkeerszaken primair geregeld door de Wegenverkeerswet (WVW). Artikel 185 WVW legt een zware zorgplicht op aan gemotoriseerde verkeersdeelnemers jegens niet-gemotoriseerde verkeersdeelnemers, zoals voetgangers en fietsers.

De zorgplicht van weggebruikers
Bestuurders van motorvoertuigen hebben de verplichting om extra voorzichtig te zijn in situaties waar kwetsbare verkeersdeelnemers bij betrokken zijn. Zelfs wanneer een voetganger een verkeersfout maakt, bijvoorbeeld door plotseling over te steken, blijft de bestuurder vaak (deels) aansprakelijk voor de schade. Alleen bij overmacht kan een bestuurder geheel vrijgesteld worden van aansprakelijkheid. Dat komt in de praktijk zelden voor.

Preventieve maatregelen
Hoewel juridische procedures belangrijk zijn voor het compenseren van slachtoffers, ligt de nadruk bij verkeersveiligheid op preventie. Verschillende maatregelen kunnen worden overwogen om het aantal dode en zwaargewonde voetgangers tijdens de wintertijd terug te dringen.

• Verbeterde verlichting en infrastructuur
  Gemeenten kunnen investeren in betere verlichting op oversteekplaatsen en inrichtingen die voetgangers extra zichtbaarheid bieden. Denk aan zebrapaden met ledverlichting of bewegingssensoren die lichten activeren wanneer een voetganger nadert.

• Bewustwordingscampagnes
  Campagnes kunnen weggebruikers bewust maken van de gevaren van rijden in het donker. Automobilisten kunnen worden aangespoord om hun snelheid aan te passen en extra alert te zijn op voetgangers.

• Reflecterende kleding
  Voor voetgangers kan het dragen van reflecterende kleding of accessoires levens redden. Onderzoek toont aan dat reflecterende elementen de zichtbaarheid van voetgangers met meer dan 300% kunnen vergroten.

• Technologische innovaties
  Moderne voertuigen zijn vaak uitgerust met rijhulpsystemen, zoals voetgangersdetectie en automatische remsystemen. Deze technologie kan bijdragen aan het voorkomen van aanrijdingen. Strengere regulering en stimulering van deze innovaties kunnen op termijn de verkeersveiligheid verbeteren.

Maatregelen en juridische stappen
Voor slachtoffers van verkeersongevallen is het belangrijk om juridische hulp in te schakelen om hun rechten te beschermen en een rechtvaardige schadevergoeding te verkrijgen. Tegelijkertijd moeten overheden en weggebruikers zich gezamenlijk inspannen om de jaarlijkse wintertijdpiek in verkeersslachtoffers te verminderen en een veilige verkeersomgeving te waarborgen.

Bent u betrokken geraakt bij een ongeluk tijdens de wintermaanden? Dan raden we u aan contact op te nemen met een van onze experts.