Reflexwerking van artikel 185 WVW: wanneer de automobilist zélf schade lijdt

Door: André Rotte
Leestijd: 3 minuten

Bij Stipt letselschade krijgen we regelmatig de vraag: “Kan ik als automobilist letselschade verhalen op een fietser of voetganger die een fout maakt?” Op het eerste gezicht lijkt het logisch: de ander zat fout, dus moet hij of zij betalen. Maar in de praktijk ligt het anders. Door de zogeheten reflexwerking van artikel 185 van de Wegenverkeerswet 1994 (WVW) kan het zijn dat u als bestuurder een deel van uw schade zélf moet dragen. De juridische basis hiervoor is gelegd in het arrest van de Hoge Raad van 6 februari 1987, bekend als het Saskia Mulder-arrest (NJ 1988/57)

In dit blog leggen we uit wat deze reflexwerking inhoudt, waarom dit juridisich zo is geregeld, en wat u als automobilist kunt doen.

De kern van artikel 185 WVW

Artikel 185 WVW beschermt kwetsbare verkeersdeelnemers, zoals fietsers en voetgangers. Als zij betrokken raken bij een aanrijding met een motorvoertuig, is de bestuurder daarvan in beginsel aansprakelijk – óók als de fietser of voetganger zelf een fout maakt. Deze beschermingsgedachte draait om het grotere risico dat van gemotoriseerd verkeer uitgaat. Maar wat als de rollen omgedraaid zijn en u als automobilist schade lijdt door de fout van een fietser of voetganger?

Reflexwerking: bescherming keert zich tegen de bestuurder

In dat geval werkt de beschermingsregel als het ware “terug” richting de automobilist. De Hoge Raad oordeelde in het genoemde arrest dat ook als een fietser een verkeersfout maakt, een automobilist niet automatisch zijn volledige schade vergoed krijgt. De reden: het risico dat van het motorvoertuig uitgaat blijft in beginsel voor rekening van de bestuurder. Alleen in uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld bij overmacht, is volledige schadevergoeding mogelijk.

Overmacht: een hoge drempel

Wilt u als automobilist tóch volledige vergoeding van uw schade, dan moet u aantonen dat sprake was van overmacht. Dat betekent:

• U heeft geen enkele verkeersfout gemaakt;
• En het gedrag van de ander was zo onwaarschijnlijk, dat u daar geen rekening mee hoefde te houden.

De bewijslast ligt bij u als gemotoriseerde verkeersdeelnemer. In de praktijk wordt deze drempel zelden gehaald. De rechter toetst streng en verwacht dat een automobilist altijd extra oplettend is bij de aanwezigheid van zwakkere verkeersdeelnemers.

Geen automatische 50%-regeling of kinderbescherming

Misschien heeft u weleens gehoord dat slachtoffers onder de 14 jaar altijd 100% schadevergoeding krijgen, en volwassenen minimaal 50%. Dat klopt – maar alleen als zij het slachtoffer zijn. Als u als automobilist schade claimt, gelden deze beschermingsregels niet. De Hoge Raad bevestigde dit in het arrest Chan-a-Hung/Maalsté van 4 mei 2001, NJ 2002/214 (ECLI:NL:HR:2001:AB1434). Bij reflexwerking wordt schade uitsluitend beoordeeld volgens de gewone regels van art. 6:101 BW: een verdeling naar causaliteit, eventueel gecorrigeerd op basis van billijkheid.

Wat betekent dit voor uw schadeclaim?

Als u als bestuurder van een motorvoertuig schade lijdt door toedoen van een fietser of voetganger, dan maakt u alleen kans op volledige vergoeding als u overtuigend kunt aantonen dat u niets te verwijten valt. Lukt dat niet, dan zal de rechter een verdeling van de schade maken. Hoe groot uw eigen aandeel is, hangt af van de omstandigheden: de ernst van de fouten, de verzekeringspositie van beide partijen, en de financiële draagkracht.

In het genoemde arrest uit 2001 werd uiteindelijk tóch 100% van de schade bij de fietser gelegd, omdat de bromfietser jong was, zwaar letsel had, en niet verzekerd bleek – omstandigheden die tot een correctie in zijn voordeel leidden.

Hulp nodig? Wij staan voor u klaar

Heeft u schade opgelopen als automobilist door een aanrijding met een fietser of voetganger, en wilt u weten of u die schade (gedeeltelijk) kunt verhalen? Neem dan gerust contact met ons op voor een vrijblijvend en kosteloos advies. Via het contactformulier op onze website kunt u eenvoudig uw situatie aan ons voorleggen. Liever telefonisch? Dan zijn wij bereikbaar op 0113 – 40 50 62. U kunt ook mailen naar info@stiptletselschade.nl.Wij nemen binnen 24 uur contact met u op en bespreken samen wat wij voor u kunnen betekenen. contactformulier op onze website